Pieter Datheen, auteur van het Wilhelmus ?

Een handtekening voor het  Wilhelmus?

Het Wilhelmus, de nationale hymne van Nederland daterend uit ca. 1570, geldt als het oudste volkslied ter wereld. De auteur van het lied bleef tot vandaag een nobele onbekende. Het werd door de eeuwen heen aan de meest diverse personen toegekend: Bathasar Houwaert, Adrianus Saravia, Willem van Haecht, Dirck Volckertszoon Coornhert, enz. enz.  Meest geciteerd in de lijst van mogelijke auteurs blijft Marnix van Sint-Aldegonde.

Mike Kestemont, literatuurwetenschapper  verbonden aan de Universiteit Antwerpen, heeft het Wilhelmus op de digitale rooster gelegd. Even leek het dat Marnix inderdaad als auteur zou worden bevestigd. Maar na bijkomende vergelijking met nog meer schrijvers uit de 16de eeuw kwam een totaal onverwachte naam uit de bus. Absolute zekerheid zullen wij wellicht nooit hebben maar de meest waarschijnlijke naam als dichter van het Wilhelmus is:  Pieter Datheen!

 

Wie is Pieter Datheen?

Pieter Datheen (1531-1588), beter bekend onder zijn Latijnse naam Petrus Dathenus was een leidende figuur van het radicaal calvinisme in de zuidelijke Nederlanden. Pieter werd geboren op de Kasselberg, vandaag in Frans-Vlaanderen, en studeerde aanvankelijk geneeskunde,  plantkunde en theologie.

In zijn tijd werd hij snel beroemd als begaafd volksredenaar, vertaler van de eerste Nederlandse psalmenvertaling en van het Heidelbergse catechismus. Door B.J.W. de Graaff wordt hij geprezen als ‘Nederlands grootste reformator der 16de eeuw’.

Rond 1570, in de periode dat het Wilhelmus werd geschreven, was hij nog zeer verwant met Willem van Oranje. Later zal Dathenus zich verzetten tegen de religieuze politiek van Oranje en zo in disgratie vallen. Dit kan de reden zijn dat zijn naam nooit als auteur van het Nederlands volkslied wordt gemeld. Zijn psalmenvertaling bevestigt dat hij over het nodige talent beschikt: Dathenus heeft niet alleen een goede pen maar beheerst ook muziek en zang.

 

Een Zuid-Vlaming als dichter van het Wilhelmus?

In ieder geval, Marnix schreef -met zekerheid:

HOE COND ICK U MIJN BROEDERS

OYT VERGETEN

DAAR WIJ TOCH ZIJN IN EENEN

STRONCK GHEPLANT

 

Wido Bourel,

Marnixring Land van Playsantië